Opowieść skrząca się magią

O pewnej dziewczynce oraz o tym jakie harce wyczyniała pod Krainą Czarów bezpośrednio kontynuuje wątki z poprzedniego tomu. Oto znużona codziennością September w dniu swoich trzynastych urodzin ponownie trafia – zupełnie przez przypadek, podążając za zaczarowaną łódką i potykając się o murek – do miejsca, w którym magia jest wszechobecna… a raczej była. Na miejscu dziewczynka ponownie przeżywa całe mnóstwo wspaniałych (oraz momentami strasznych) perypetii, napotyka zarówno starych znajomych pod nowymi postaciami, jak i nowych przyjaciół, stawia nawet czoła dawnym wrogom. Wszystko po to, żeby sprowadzić z podziemi utracone cienie (motyw przypominający Piotrusia Pana Barriego), wraz z którymi z Krainy Czarów zaczęły znikać wszelkie cuda i zaklęcia.

Świat wykreowany przez autorkę na całe szczęście wciąż skrywa rozliczne tajemnice, a jej wyobraźnia niezmiennie imponuje. Zejście do Krainy Cienia, stanowiącej lustrzane odbicie swego powierzchniowego odpowiednika, otworzyło przed pisarką zupełnie nowe ścieżki. Chyba w żadnej innej książce nie przeczyta się przecież o mieście złożonym całkowicie ze schodów, sposobach uprawy poezji, handlu godzinami, oswajanych targach (!) z Dziesięciogroszowego Lasu czy Kopalniach Pamięci, w których niebieskie kangury wydobywają minerały umożliwiające przypomnienie sobie tego, co zapomniane. Gdzież indziej po torach ze srebrzystych łez pędzi pociąg – węgorz elektryczny imieniem Bertram? Albo gdzie w niezwykłym samowarze swe czary uprawiają: Regenci Herbaciani oraz Kawowi, Faraon Piwa i Infantka Czekoladowa wraz z Baronem Porto? Nigdzie indziej dziecko nie nauczy się zaskakująco praktycznych tajników fyziki czy ekonomiji, aby zaraz potem rzucić się w wir wspaniałych przygód pełnych literackich nawiązań, tropów, reinterpretacji i gier słownych. Niemal każda strona kryje w sobie jakiś pomysł-perełkę, inteligentną uwagę ubraną w szatę baśniowości. Za to wszystkie dosłownie skrzą się od magii! Ogromna frajda, z jaką tworzono tę zmyślną, inteligentną powieść, jest wręcz odczuwalna, a takie książki zwyczajnie czyta się z większą przyjemnością.

Nie bez znaczenia pozostaje również to, że O pewnej dziewczynce… wciąż stanowi przykład naprawdę mądrej prozy dla młodszego czytelnika. Poruszone zostają istotne kwestie ludzkiej tożsamości czy życiowego celu (w końcu mamy do czynienia przede wszystkim z historią dorastania bohaterki). Książka mówi o konieczności przebaczania, o komplikacjach, które niosą za sobą uczucia (wraz z upływem czasu coraz bardziej złożone), o podejmowaniu trudnych decyzji. Pokazuje również, że każdy z nas ma inną, ciemną stronę i że niekoniecznie jest to coś złego. To baśń wcale nie oczywista, wystrzegająca się czarno-białej konstrukcji postaci czy jednoznacznych ocen, pełna niebanalnych stwierdzeń, pod wieloma względami uniwersalna – jak na dzieło tego rodzaju przystało. Niepozbawiona przy tym niezbędnego dramatyzmu. Świadoma stosowanych typowych chwytów oraz konwencji rządzących jej fabułą, ale czyniąca z nich nie tyle pretekst do zarzucenia wtórności, ile raczej wielki atut.

Nie oznacza to jednak, że recenzowana pozycja ustrzegła się mankamentów. Pod koniec fabuła znacząco nabiera tempa, a kolejne zdarzenia następują po sobie cokolwiek chaotycznie, do pewnego stopnia na zasadzie deus ex machina. Wskutek tego szczęśliwy finał, choć uzasadniony i całkiem sensowny, wydaje się nadto pospieszny. Pozytywnie zaskoczył mnie natomiast przekład, który niemal zupełnie wyzbył się sztucznych rozwiązań i nadał całokształtowi płynności, a także wielkiej elegancji, charakterystycznej dla prozy Valente. Oczywiście od czasu do czasu zdarzają się dość zabawne literówki, a tu i ówdzie chochlik drukarski połknął kilka słów, jednak na całe szczęście są to fragmenty na tyle krótkie, że nie psują przyjemności lektury.

Druga część magicznego cyklu utalentowanej pisarki wciąga czytelnika natychmiastowo, a snuta ze swadą gawęda narratorki-bajarki, zupełnie niekryjącej się ze swoją obecnością, porywa i nie daje odpocząć ani na chwilę. To szalona, tryskająca energią, żywa proza zarówno dla dzieci, jak i dla tych, którzy chcą znów poczuć się dziećmi. Przygoda, którą zdecydowanie warto przeżyć, bo takie przytrafiają się naprawdę rzadko. Teraz pozostaje tylko czekać na ciąg dalszy.

autor: Catherynne M. Valente

tytuł: O pewnej dziewczynce oraz o tym jakie harce wyczyniała pod Krainą Czarów

przekład: Karolina Socha-Duśko

wydawnictwo: M

miejsce i data wydania: Kraków 2016

liczba stron: 360

format: 140 × 202 mm

oprawa: miękka