Artur Baranowski

Spec od wina z certyfikatem brytyjskiej szkoły Wine & Spirit Education Trust. Żarliwy książkofil bez zaświadczenia. Winny entuzjasta Portugalii i Niemiec, literacko zakochany w non-fiction i Hannie Krall. Książki czyta, kiedy się da i ile się da, wino degustuje radośnie. W taki sposób wyrobił w sobie chęć opowiadania, jak odczytywać wina i smakować książki. Na emeryturze będzie sączył porto pod lizbońskim słońcem, czytając „Iliadę”.



Upoj(o)ny SPATiF

Artur Baranowski
Historię tej restauracji można wyłącznie przeczytać. Nie da się jej pokazać, bo jedną z wielu niepisanych reguł owego miejsca był zakaz fotografowania. Wszystko, co o […]

Komiks polski retro

Artur Baranowski
Trudno, biorąc pod uwagę objętość i zawartość, nie zaryzykować stwierdzenia, że album Komiks polski to opus magnum Adama Ruska, czołowego znawcy rodzimego komiksu. I chociaż […]

Gdzie te wczasy?

Artur Baranowski
Trwa moda na artefakty z PRL-u. Na stronach serwisów sprzedażowych meble czy bibeloty z tamtego okresu uzyskują wysokie ceny. Wydawać mogłoby się, że niemal kult […]

Szwajcarscy ocalali

Artur Baranowski
W przestrzeni Biblioteki Muzeum Sztuki Współczesnej MOCAK w Krakowie prezentowana była niewielka wystawa Ostatni szwajcarscy ocalali z Holokaustu. To kilkanaście czarno-białych fotograficznych portretów świadków Zagłady. […]

Moja przyjaciółka, Zosiemka

Artur Baranowski
Pierwszą książką, jaką słyszymy (i oglądamy) w życiu, jest bajka. Wśród ostatnich, po jakie sięgamy, też są bajki czytane wnukom. Dobra bajka powinna być mądra […]

Cukierek z pamięci

Artur Baranowski
Tytuł książki Małgorzaty Czapczyńskiej i Marcina Ziętkiewicza to fragment (ten przyzwoity) wierszyka z lat 70. XX wieku. Epoka prosperity rządów Edwarda Gierka dobiegała właśnie końca […]

Filozofia podskórna

Artur Baranowski
Nazwisko Jolanty Brach-Czainy nie pojawia się na okładce tej książki. Błony umysłu mają autorkę, która podpisuje się tak: Jolanta, córka Ireny, wnuczka Bronisławy, prawnuczka Ludwiki. […]

Filozofia a Zagłada

Artur Baranowski
Krakowski MOCAK wydał interesującą książkę poświęconą Zagładzie. Zbiór kilkunastu tekstów filozoficznych, z których wiele nigdy nie było publikowanych po polsku, a reszta to eseje dawno […]

Co ślepa kuchnia widziała?

Artur Baranowski
Kolejny raz trafiłem na książkę, która opowiada o pewnym okresie historii w sposób niekanoniczny. To znaczy ustawia najważniejsze z punktu widzenia Historii (pisanej z dużej […]

Kot i samotność

Artur Baranowski
Mam w tej powieści (chociaż to właściwie zbiór luźno ze sobą połączonych opowiadań) swoje ulubione fragmenty. Kilka jest tak ciekawych, że ich koniec wywołuje uczucie […]

Relax – podwojenie jaźni

Artur Baranowski
Historia Magazynu Opowieści Rysunkowych „Relax” sięga połowy lat siedemdziesiątych XX wieku. Kiedy się ukazał, trwała najlepsza, gierkowska część PRL-u. Ze zgniłego (wedle propagandy) Zachodu przyszła […]

Realizm w sztuce

Artur Baranowski
Współczesne modele realizmu to tytuł wystawy prezentowanej w krakowskim Muzeum Sztuki Współczesnej MOCAK, otwartej na samym początku pandemii, w maju 2020 roku. To pokaz złożony […]

Okładki jak wisienki na torcie

Artur Baranowski
Nie oceniaj książki po okładce – głosi znane powiedzenie. Ale czy to prawda? Czy okładka może wpływać na wybory czytelnicze czy nawet zakupowe? Odpowiedź jest […]

Sztuka i sensacja

Artur Baranowski
Druga część opowieści o dziełach sztuki, które zagrabiono w czasie II wojny światowej, jest tak samo fascynująca jak pierwsza. Także tym razem otrzymujemy jedenaście niezwykłych […]

Cała Warszawa wstecz

Artur Baranowski
Historię zwykle opowiada się od początku do końca. Tak też naucza się jej w szkole. Przede wszystkim po to, żeby zrozumieć kontekst, skutki i następstwa […]

Opakuj mój świat

Artur Baranowski
Czy ktoś dziś zbiera opakowania po zakupionych towarach? Raczej nie, no chyba że sprawa dotyczy rzadkiego i drogiego alkoholu, a butelka niesie wspomnienie pięknych chwil […]

Ptaki pana Jacka. „Zobacz ptaka”

Artur Baranowski
Ubiegłej zimy w moim małym ogrodzie zaobserwowałem kilkanaście gatunków ptaków, potem jeszcze kilka, gdy nastała wiosna i zaczął się okres lęgowy. Dzięki nim zima się […]

Co jest głupotą? „Szkice z filozofii głupoty”

Artur Baranowski
Głupota jest tak powszechna, a nawet, jak piszą autorzy książki, ma w języku polskim 283 synonimy, że doczekała się poważnej naukowej dysertacji. Trzej profesorowie spojrzeli […]

Nadziewane dzieje. „Wedlowie. Czekoladowe imperium”

Artur Baranowski
To książka napisana z niezwykłą pieczołowitością. Przeczytamy w niej o każdym kroku rodziny Wedla, które doprowadziły do powstania imperium czekoladowego w samym centrum Środkowej Europy. […]

Do nas ta Gadka

Artur Baranowski
Autor książki już w tytule zaprasza nas w długą podróż. Niegdyś Willy Fogg przejechał świat w 80 dni, a Gaston Dorren proponuje nam wyprawę w […]

Pokolorowany PRL

Artur Baranowski
Ewa Jałochowska w tytule książki postawiła pewną tezę. Nazwała ją Kolory PRL, według niej zatem PRL nie był wcale szary. Udowodniła to, opisując powstanie i […]

Zapiski z odchodzenia

Artur Baranowski
Książka Zapiski z nocnych dyżurów Jacka Baczaka to dowód na to, że nie trzeba pisać obszernych tomów rozpraw filozoficznych o śmierci lub nawet formułować długich […]

Systematyczność. O „Wypiskach ostatnich” Henryka Berezy

Artur Baranowski
Henryk Bereza jest uważany za jednego z najlepszych polskich krytyków literackich XX i XXI wieku. Mówi się o nim, że czytał wszystko, co wychodziło spod […]

Otwórzcie drzwi Niechrystusowi

Artur Baranowski
Piotr Augustyniak w jednym z wywiadów powiedział, że „w Kościele o Jezusie się nie myśli, w Jezusa się wierzy”. W swojej książce daje dowód, że […]

Fran orgazmuje życie

Artur Baranowski
„Książka jest lepsza od filmu” – mawiają zwykle książkofile i w przypadku twórczości Fran Lebowitz przychylam się do tej opinii. Powiem więcej: to, że najpierw […]

Dziś w koszarach wielkie święto

Artur Baranowski
Po lekturze tej książki wzrosło we mnie poczucie radości z tego, że ominęła mnie okazja do odbycia zasadniczej służby wojskowej. Co prawda gdybym trafił „w […]

Jedzcie pulardę! Recenzja „Niebezpieczeństwa onanizmu”

Artur Baranowski
Ubawicie się. Będziecie rechotać z radości, a nawet, jak mawiano w kabarecie Dudek: zaśmiewać się ze śmiechu jak pszczoła. I za nic w świecie nie […]

Mogę umierać? „Od Nerwosolka do Yansa”

Artur Baranowski
Rodzime komiksy z czasów Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej to już kanon opowieści rysunkowych. Powinien je znać każdy miłośnik historii z dymkami. W księgarniach pojawił się właśnie […]

Pamiętasz Suzina?

Artur Baranowski
Dziś Jana Suzina pamiętają przede wszystkim telewizyjni widzowie urodzeni mniej więcej pół wieku temu. Należę do tej grupy i przyznam, że epokę spikerów mówiących z […]

Meble tych Kowalskich

Artur Baranowski
Pasjonuje was meblowy design sprzed ponad pół wieku? Macie w domu krzesła Chierowskiego, zestaw Violetta i stolik patyczak? Powinniście zatem sięgnąć po książkę Meble Kowalskich. […]

Cyceдзяў

Artur Baranowski
Wrócę przed nocą to dramatyczna osobista opowieść o bólu i poszukiwaniu. I wszystko jest w niej prawdziwe. Każde zdanie jest prośbą o rozwikłanie zagadki, a […]

Ptasi strach

Artur Baranowski
Adam Zbyryt jest na co dzień wykładowcą Wydziału Biologii Uniwersytetu Białostockiego oraz aktywistą Polskiego Towarzystwa Ochrony Ptaków. Bada te zwierzęta, a od niedawna na antenie […]

Czterdzieści prac człowieka

Artur Baranowski
Angelika Kuźniak materiały do książki Soroczka zbierała piętnaście lat, pisała ją trzy lata. Namówiła do rozmów tych, którzy z reguły niechętnie opowiadali o sobie. Spotykała […]

Stolica niepamięci

Artur Baranowski
Izbica to wieś niedaleko Zamościa. Jeszcze jedna, której historia dowodzi, że Polacy w czasie wojny nie tylko ratowali swoich sąsiadów Żydów. To wymagało odwagi. Żeby […]

Autostrada słów

Artur Baranowski
Czytanie Eustachego Rylskiego jest jak surfowanie na bardzo długiej fali. Za każdym razem, kiedy ukazuje się jego nowa książka, czuję dziecięce podniecenie, jakby przed wizytą […]

Zanim umrzesz

Artur Baranowski
Nie mieszkam z kotem. W moim domu żyją dwa psy. Ale to nie ma znaczenia dla treści książki, choć autor umieścił kota w tytule. A […]

Nic się nie stało?

Artur Baranowski
Ta książka uwiera jak kamień w oficerkach, jakie lubią nosić członkowie ruchów narodowościowych. W takiej sytuacji trudno trzymać równy krok w marszu ku ideałowi ojczyzny. […]

Katalog przekrojowy

Artur Baranowski
W dzisiejszych czasach bezpośredni kontakt z kulturą i sztuką przypomina łowy albo wycieczkę do ZOO. Po jednej stronie wygłodniali odbiorcy, po drugiej, za kratami – […]

Pamięć – niepamięć

Artur Baranowski
Drugie pokolenie – tak się mówi o dzieciach więźniów obozów koncentracyjnych. Ukazało się już wiele książek poświęconych poobozowej traumie, którą niejako dziedziczyły dzieci. Najwięcej takich […]

Wieczne stracenie

Artur Baranowski
Rzeczowo, skrupulatnie – tak prof. Jacek Leociak rozprawia się z instytucją polskiego Kościoła katolickiego w książce Wieczne strapienie. Może określenie „rozprawia się” jest z mojej […]

Nie będzie jak kiedyś

Artur Baranowski
Minął już rok, odkąd w Polsce wykryto pierwszy przypadek zakażenia wirusem SARS-CoV-19. Czy pamiętamy jeszcze pierwsze miesiące pandemii? Idę o zakład, że wielu z nas […]

Bezbłędne Twożywo

Artur Baranowski
„Twórczość plus życie” to najkrótsza definicja Grupy Twożywo. To, co zdarzyło się w przestrzeni publicznej na przełomie XX i XXI wieku, a co było wynikiem […]

Galeria sztuki i poruszeń

Artur Baranowski
Street art to sztuka szczególna. Twórcy tego rodzaju malarstwa zamiast płótna i sztalugi na nośnik swojego przekazu wybierają ścianę i rusztowanie. Najbardziej znanym streetartowcem jest […]

Ciąg dalszy dokonany

Artur Baranowski
SKOT, czyli Średni Kołowy Opancerzony Transporter, stojący na tle Kina Moskwa, gdzie wyświetlano Czas Apokalipsy – to ikoniczne zdjęcie stanu wojennego 1981 roku zrobił Chris […]

Pamiętasz okładkę?

Artur Baranowski
Janusz Górski traktuje stanie na straży wysokiego poziomu polskich okładek książek bardzo serio. Jest profesorem Akademii Sztuk Pięknych w Gdańsku i wielokrotnym laureatem konkursu „Najpiękniejsze […]

Śliwka w czekoladzie

Artur Baranowski
Nie ma najpewniej w Polsce nikogo, kto choć raz w życiu nie zetknąłby się z pracą malarską lub graficzną Karola Śliwki. Urodziliśmy się i ten […]

Opowiedzieć wino

Artur Baranowski
Mamy w Polsce kilku autorów potrafiących napisać książkę o winie, po którą z ochotą sięgną nie tylko miłośnicy trunków w kieliszkach na stopce. Marek Bieńczyk […]

Kultura uzdalniona

Artur Baranowski
Co to jest „kultura uzdalniona”? To jakiś błąd? Nie, i postaram się to wyjaśnić w tym tekście. Oglądając transmisję wręczenia tegorocznych „Paszportów Polityki”, napisałem krótki […]

Profesor czy Magister?

Artur Baranowski
Kolejny raz namawiam was do sięgnięcia po album z komiksami Tadeusza Baranowskiego. Nakładem wydawnictwa Kultura Gniewu ukazał się bowiem zbiór zawierający wszystkie jego komiksy, jakie […]

Marie Hanny K.

Artur Baranowski
Najnowsza książka Hanny Krall wymaga od czytelnika jeszcze więcej skupienia niż poprzednie. Jest napisana i edytorsko ułożona jak tomik wierszy. Styl pisarki w Synapsach Marii […]

Osobiste, czyli moje?

Artur Baranowski
Czytałem tę książkę niemal jak protokół z czasów Zagłady. Karolina Sulej napisała Rzeczy osobiste chłodnym językiem, niemal jak pracę naukową. Wzruszenia zamieniała na fakty, ani […]

Jeden z dwóch

Artur Baranowski
Wiersze i obrazy. Pierwsze były inspiracją do powstania tych drugich. Nie byle jaką, jeśli przeczytamy spis treści: Rafał Wojaczek, Edward Stachura, Anna Achmatowa, Czesław Miłosz, […]

Baśnie dla intelektualistów

Artur Baranowski
Hanna Krall sprzed 37 lat, a jakby sprzed chwili. Wszystko jest w tej książce nietypowo-typowe. Bo pomyślmy: polska genialna reporterka zaczyna publikować w Wiadomościach Wędkarskich […]

Bajka-niebajka

Artur Baranowski
Nie zawsze zaglądanie za kulisy jest bezbolesne. A jeśli dotyczy wyidealizowanych wspomnień z najmłodszych lat, może je popsuć. Historia legendarnego Studia Filmów Rysunkowych w Bielsku-Białej […]

Wiedzieliśmy w co się bawić

Artur Baranowski
„Wakacje, znów będą wakacje / Na pewno mam rację wakacje będą znów” śpiewał przed laty Kabaret OTTO i mieli rację warszawscy artyści. Dziś już wakacje, […]

Na ile poufne?

Artur Baranowski
Każda książka musi mieć swój czas, żeby dotrzeć do czytelnika najdobitniej. I taki czas dla mnie nadszedł. Przyniosła go śmierć, która stała się pomostem do […]

Boska biblia

Paulina Piziorska
Nie odważyłbym się samodzielnie napisać recenzji Biblii waginy. Dlatego o pomoc poprosiłem Paulinę, z którą już raz stworzyliśmy tandem recenzencki przy okazji książki Wagina. Bowiem […]

Osobisty przewodnik po Pradze

Artur Baranowski
Ta książka tylko udaje przewodnik. Mariusz Szczygieł nadał jej taki kształt (opisy miejsc, ciekawostki, fotografie, mapa), bo pozostaje wierny twierdzeniu, którego nauczyła go Hanna Krall, […]

Mama zawsze wraca

Artur Baranowski
Moje zainteresowanie książką Mama zawsze wraca i niepohamowana chęć jej przeczytania pojawiły się na początku pandemicznej izolacji, gdy wysłuchałem spotkania on-line z autorkami. Opowiadały one […]

Polecieć półkotapczanem

Artur Baranowski
Wydawnictwo Marginesy staje się powoli specjalistą w sprawie designu sprzed lat. Po książkach Polski New Look i Ilustratorki, Ilustratorzy wydało Asteroid i półkotapczan. O polskim […]

Co z tym sumieniem?

Artur Baranowski
Książka Drzazga. Kłamstwa silniejsze niż śmierć powstała, bo autor odkrył, że jego ukochany dziadek ma mroczną część życiorysu. Pojawia się w niej śmierć niewinnych ludzi. […]

Jaki był ten Profesor?

Artur Baranowski
Lubicie spotkać się z kimś, kogo pożegnaliście dawno temu? Jasne, bo sentymentalizm to cecha inteligentnych istot. Wydawnictwo Kultura Gniewu zadbało o to, żeby powrócił do […]

Szkice z wolnych chwil

Artur Baranowski
Okazało się, że kilka książek, które dotarły do mnie tuż przed pandemią, w mniejszym lub większym stopniu zasługuje na miano panaceum na osamotnienie. Bezapelacyjnie taką […]

Poematy obrazkowe

Artur Baranowski
Muzeum Sztuki Współczesnej w Krakowie MOCAK właśnie wznowiło wydany w 2014 roku katalog Wisława Szymborska. Kolaże

Ogłada zazdrości

Artur Baranowski
Bierce opisał świat tymi samymi pojęciami co wszyscy, z tym że objaśnił je inaczej. To definicyjny rollercoaster na poziomie mistrzowskim

Trzecie oko

Artur Baranowski
Sobolewska przemierza świat własnymi utartymi ścieżkami, na których spotyka ludzi, z którymi chętnie dyskutuje

Przeczytaj to sam

Artur Baranowski
Nie ma dobrej książki dla dzieci bez ilustracji, bo ilustracja kształtuje wyobraźnię. Zła może popsuć przekaz, dobra zaniesie opowieść w najdalsze zakamarki wrażliwości młodego odbiorcy. […]

Osobiste poniemieckie

Artur Baranowski
Podobnie jak Karolina Kuszyk, autorka książki Poniemieckie, mam swoją historię związaną z Ziemiami Odzyskanymi. Tak jak i Kuszyk, urodziłem się na terenach, które Polska dostała […]

Piękno dla wszystkich

Artur Baranowski
Skończyłem czytać książkę Polski new look. Polska ceramika użytkowa lat 50. i 60., a w radio podano, że istniejąca od 1852 roku Fabryka Porcelany w […]

Nie zaglądaj pod łóżko

Artur Baranowski
Żeby poznać Ru Ru, trzeba przeczytać wszystkie dziewięć opowiadań. Opowieść o Ru Ru jest ostatnia i lepiej nie czytajcie jej pierwszej, bo inaczej Ru Ru […]

O Ewie, co kałankiem malowała

Artur Baranowski
Wydawnictwo Karakter, odkąd powstało, kojarzy mi się z niezwykłą starannością edytorską czy typograficzną. Wszystko to sprawia, że o każdej opublikowanej tam książce można powiedzieć, że […]

Przeklnij mnie!

Artur Baranowski
Na początek muszę wyznać, że nie mogę być zupełnie obojętnym recenzentem książki Festiwale wyklęte Bartosza Żurawieckiego. A na pewno tej połowy tekstu, która dotyczy imprezy […]

Jedwabista sprawa

Artur Baranowski
„Zajebista książka” – mógłbym napisać w pierwszym zdaniu recenzji tej książki naukowej, zatytułowanej What the F. Co przeklinanie mówi o naszym języku, umyśle i nas […]

Zuzanna, która ucieka

Artur Baranowski
Miłość granicząca z uwielbieniem. Mało kto w takim stanie potrafi opowiedzieć o podmiocie uczucia inaczej, niż tylko bezradnie nabierając w usta powietrza. Do tego trzeba […]

Dziesięcioro Polaków

Artur Baranowski
Dziesięcioro Żydów, którzy rozsławili Polskę to tytuł wystawy w krakowskim Muzeum Sztuki Współczesnej MOCAK. Towarzyszył jej doskonale wydany katalog, który wzbogaca ekspozycję o warstwę informacyjną. […]

Kichka na ostro

Artur Baranowski
Michel Kichka to izraelski karykaturzysta i rysownik urodzony w Belgii. Pisałem już o jego komiksie „Drugie pokolenie”, wydanym niedawno, traktującym o traumach dzieci ofiar Holokaustu. […]

Reportaże z Ziem Odzyskanych

Artur Baranowski
Morze i ziemia to dwie rzeczy, które po II wojnie światowej zyskała Polska na północnym zachodzie w ramach nowego europejskiego ładu. Nadbałtyckie terytorium nazwano Ziemiami […]

Natura w sztuce

Artur Baranowski
XX wiek to dla sztuki czas szczególny. Przestano ją traktować jak świętość. Mówiąc niemal symbolicznie, zeszła z obłoków na ziemię. Próba zdefiniowania sztuki współczesnej sprawia […]

Wino na stronach

Artur Baranowski
Wino w Polsce z każdym rokiem zyskuje coraz więcej admiratorów. Już nie jedynie miłośników, ale właśnie admiratorów. To szczególni degustatorzy, im bowiem nie wystarczy już, […]

Pociąg doznał opóźnienia

Artur Baranowski
Jej debiutancka książka zdobyła nominacje do Nagrody Literackiej „Nike”, Nagrody im. Ryszarda Kapuścińskiego i Nagrody im. Teresy Torańskiej. Wtedy autorka opisała trudności, jakie napotykają ludzie […]

Wilki w kokilkach

Artur Baranowski
Z reguły o książce, która liczy prawie 900 stron, nie zwykło się mówić, że to niewielka pozycja. Tymczasem praca Barbary Magierowej i Antoniego Kroha mimo […]

Świat z tysiąca i jednej strony

Artur Baranowski
Wielu z nas chciałoby się dowiedzieć, czy istnieje rzeczywistość równoległa. Czy w innych czasie i przestrzeni żyje inny JA. Śpieszę z wyjaśnieniem, że owszem, taki […]

Wakacje w cieniu swastyki

Artur Baranowski
Tytuł książki – Wakacje w Trzeciej Rzeszy – brzmi złowieszczo, no bo jak można spędzać wakacje w państwie, w którym panuje terror, a jego przywódcy mają na […]

POsrańce i inne jelity

Artur Baranowski
Pancerna brzoza – słownik współczesnej prawicy nie mógł mieć innego tytułu. Od pojęcia „pancernej brzozy” wywodzi się bowiem mit założycielski pewnej idei, która umeblowała Polskę ostatnich […]

Czy wy to pamiętacie?

Artur Baranowski
Miałem wielkie oczekiwania wobec tej książki. Pamiętam doskonale z dzieciństwa poranny program dla dzieci Teleranek, w którym pojawiał się kącik Niewidzialna ręka. I chociaż sam nigdy nie […]

Pamięć, która rani

Artur Baranowski
Michel Kichka to syn więźnia obozu Auschwitz. Więźnia, który jako jedyny z całej własnej rodziny przeżył zagładę. Dla Henriego Kichki doświadczenia wojenne nigdy nie stały […]

Kronika ośmiu miesięcy

Artur Baranowski
Ta książka jest świetnym kalendarium wydarzeń od stycznia do września 1939. Autorzy jednak nie stworzyli suchego zbioru informacji. Z materiałów, do których dotarli, powstał ciekawy […]

Lucky Ship

Artur Baranowski
Oczarował nas MS Batory – piszą w pierwszym zdaniu autorki książki. I to widać od razu. „Marsz, marsz Batory” jest albumem, w którym znajdziecie mnóstwo prywatnych […]

Gorzki syrop klonowy

Artur Baranowski
Mieliście kiedyś wrażenie, że po lekturze dyszycie z emocji jak wściekły byk w zagrodzie? Po przeczytaniu książki Joanny Gierak-Onoszko może was to spotkać. Ja przekonałem […]

Oniryki Tadeusza B.

Artur Baranowski
Gdy przychodzi wymienić największych polskich rysowników komiksowych, to obok Grzegorza Rosińskiego (twórcy Thorgala), Bogusława Polcha (autora Funky’ego Kovala), Henryka Jerzego Chmielewskiego (ojca Tytusa) czy Janusza […]

Dziedzic Pruski i Wesoły Romek

Artur Baranowski
Stanisław Bareja nie jest głównym bohaterem tej książki, ale bez niego nie mogłaby ona powstać. Jak u Barei, czyli kto to powiedział Rafała Dajbora to opowieść o […]

Czechy po czesku

Artur Baranowski
Jeśli lubicie czytać książki Mariusza Szczygła o Czechach (kraju i jego mieszkańcach), to przygotujcie się na coś zupełnie innego. Bo Jiří Gruša nazwał swoją książkę Czechy. […]

Znikający świat

Artur Baranowski
Kiedy mniej więcej rok temu pisałem o Drożdżowni Jakuba Kornhausera, w ostatnim zdaniu namawiałem do czytania jego prozy poetyckiej, bo to autor, który swoje książki publikuje nieprzesadnie […]

Ceglane dusze

Artur Baranowski
Książka złożona jest z dwóch elementów: fotografii i reportażu. Dzięki temu Dorota Brauntsch stworzyła świetny obraz odchodzącego świata. Gdyby poprzestała na zdjęciach, dostalibyśmy tylko sentymentalne […]

Nowe ujęcie Zagłady

Artur Baranowski
Temat eksterminacji Żydów przez nazistów został opisany w tak wielu książkach, że wydaje się niemożliwym napisanie czegoś nowego. W ciągu kilku ostatnich miesięcy w jednym […]

Szczygieł stutejsiały

Artur Baranowski
Mariusz Szczygieł to autor w szczególnym dla siebie momencie. Ale nie chodzi mi o to, że jest topowym pisarzem, a każda jego nowa książka zamienia […]

Mistrz Bieńczyk

Artur Baranowski
Zanim Mariusz Szczygieł opublikował Nie ma, reportaż-esej o stracie, kilku innych polskich autorów dzieliło się swoimi przeżyciami po odejściu najbliższych. Inga Iwasiów napisała Umarł mi, a Magdalena […]

Rudnicki za cenę złota

Artur Baranowski
Odkąd przeczytałem pierwszą książkę Janusza Rudnickiego, jestem jego fanem. Nie wiem nawet, czy nie psychofanem, bo dla wielu czytanie Rudnickiego prowadzi do chorób psychicznych. I […]

Tochman lepszy od mszy

Artur Baranowski
Nakładem Wydawnictwa Literackiego ukazała się książka Wojciecha Tochmana Schodów się nie pali. To wznowienie debiutanckiego zbioru jego jedenastu reportaży z „Gazety Wyborczej”. Były publikowane w latach […]

Wagina!

Paulina Piziorska
Zaszokować? Rzucić na początek dowcip? A może zacząć zupełnie poważnie, tak „naukowo”? No bo jak facet powinien rozpocząć recenzję książki, która w całości jest poświęcona […]

Jak powinniśmy pamiętać?

Artur Baranowski
Nie jest tak, że środowiska naukowe lub związane z kulturą czy socjologią nie zajmują się rozwiązaniem wojennej traumy. Przez lata zasypywano ją prowadzeniem wypierającej narracji […]

Była kiedyś żydowska Polska

Artur Baranowski
Ta książka została wydana po raz pierwszy w 1952 roku w Tel Awiwie. W Polsce wychodzi dopiero teraz. Oryginał powstał w języku jidysz, nigdy nie […]

Uwodzicielska i opresyjna twarz Rzeszy

Artur Baranowski
Zauważyliście, że encyklopedie i wydawnictwa porządkujące jakiś temat zawsze cieszą się dużą popularnością? Nic dziwnego – lubimy dostać opracowanie, które konkretyzuje zagadnienie. Stąd niemal rzucamy […]

Steiner i Cordier – dwa klasyki

Artur Baranowski
Eseje George’a Steinera pisane są tak, jakby autorowi zupełnie obojętna była reakcja czytelników. Uściślijmy – nie przejmuje się komentarzami innych, bo pisze o tym, co […]

Zwiewne natchnienia

Artur Baranowski
Nieduża książeczka. Niemal broszurka. Zeszycik z notatkami. Jarosław Mikołajewski podczas jednego z pobytów w szpitalu zapisał swoje obserwacje i wrażenia. Dał się ponieść wyobrażeniom, a […]

Kambodżańskie łańcuchy

Artur Baranowski
Czytam kolejne krótkie, dobitne i mocne zdania nowej książki Wojciecha Tochmana Pianie kogutów, płacz psów. Nie ma w niej żadnego luzu między kropką kończącą zdanie i wielką […]

Ciężar zwłok

Artur Baranowski
Proza Dalekiego Wschodu nie jest nieznana w Europie. Zyskała nawet gorących zwolenników, którzy szukają w niej nowego spojrzenia na świat. Ma ona wskazać, oprócz nowych […]

Retuszowanie prawdy

Artur Baranowski
Wciąż pokutuje przekonanie o naszym ogólnonarodowym cierpieniu podczas II wojny światowej. Rzadko się zdarza w tej narracji zwracanie uwagi na fakty, które pozwalają zaliczyć nas […]

Minął literacki rok

Artur Baranowski
Wszyscy podsumowują mijający rok, zatem i ja postanowiłem zrobić remanent i przypomnieć, co działo się w tym czasie na rynku wydawniczym. Ale nie będę wyliczać, ile […]

Prawdziwy PRL

Artur Baranowski
Zbiór reportaży Lepsi od Pana Boga Janusza Rolickiego działa na czytelnika jak wehikuł czasu. Teksty powstały w latach 60. i 70. minionego wieku i doskonale oddają minioną […]

Poleciałem w kosmos

Artur Baranowski
Kiedy byłem młodszy, chciałem polecieć w kosmos. Albo chociaż poczuć stan nieważkości. Z marzeń nie zrezygnowałem i wciąż wierzę, że wszystko przede mną. Dotąd tylko […]

Półsłodkie szlaki

Artur Baranowski
Wędrówka może mieć swój cel nie tylko kiedy wyznaczamy sobie konkretny punkt końcowy. A nawet gdy zaplanujemy metę, może się okazać, że dojdziemy gdzieś indziej. […]

Nie ma i już

Artur Baranowski
Znacie książki Mariusza Szczygła? Są fenomenalne, prawda? Czuje się w nich doskonały, jak to się mówi, warsztat reporterski. Autor nie pozwala sobie nigdy na chodzenie […]

Pogryziona dusza

Artur Baranowski
W tym zbiorze reportaży więcej jest Boga (tego pisanego wielką literą) niż w niejednym kazaniu. Znajdziecie tu cierpienie, ból, bluźnierstwo, śmierć i nadzieję. Bo autor […]

Tak samo jak tu

Artur Baranowski
Mamy na rynku księgarskim kolejną pozycję opowiadającą o pobycie na oddziale psychiatrycznym. Czym Psy ras drobnych Olgi Hund różnią się od opisywanych przez nas kiedyś Zapisków z domu […]

Wielki Gross

Artur Baranowski
Członkowie każdej nacji chcieliby, żeby ich historia składała się wyłącznie z chwalebnych czynów i ofiarnych zachowań. Tymczasem to niemożliwe. Dlatego narody starają się traktować swoje […]

Lament nad Grzybowską

Artur Baranowski
Początek książki jest odmienny od jej dalszego ciągu. Zaczyna się bowiem chłodnym analitycznym wytłumaczeniem powodów jej powstania oraz opisem zamysłu autorki. Im głębiej w temat, […]

(Nie)obcy astronom grand cru

Artur Baranowski
To nie jest typ biografii, do którego przywykliśmy. Piotr Stelmach wybrał nietypową formę opisania swojego bohatera – poprosił o wspomnienia grupę ludzi, których los zetknął […]

Drzewko pełne pamięci

Artur Baranowski
Historia mirabelki, drzewa, które rosło do niedawna na podwórku przy ul. Andersa 10 (dawniej Nalewki 24) na warszawskim Muranowie, jest niesamowita. Przed laty Mariusz Szczygieł […]

Warszawa śpiewa Fogga

Artur Baranowski
Lubię muzykę sprzed lat. Jako człowiek, który przeżył już prawie pięćdziesiąt wiosen, uważam oczywiście, że „kiedyś to się komponowało fajne kawałki”. A nawet z wiekiem […]

Jak śpią delfiny?

Artur Baranowski
Lubię stare książki o odkryciach przyrodniczych. Mają cechę, którą coraz trudniej znaleźć w nowych pozycjach – szczery zachwyt nad opisywanym tematem. Coraz więcej publikacji powstaje […]

Mała i zła

Artur Baranowski
To jedna z tych książek, które nie odpowiadają na pytanie: „Ile jeszcze stron do końca?”. Co kilka kartek zostajemy bowiem przeniesieni w inne miejsce. A […]

Tochman boli prawdą

Artur Baranowski
Wydawnictwo Literackie zapowiada na początek przyszłego roku premierową książkę Wojciecha Tochmana. Zanim poznamy nową, za sprawą WL możemy przypomnieć sobie poprzednie. Wznowiono już Dzisiaj narysujemy śmierć i Jakbyś […]

Bałtyk zza parawanu

Artur Baranowski
Mówią, że „w takich okolicznościach przyrody” nie da się ze zrozumieniem czytać nic innego niż nieskomplikowane kryminały. Otóż ta opinia jest już nieaktualna. W tym sezonie […]

L. Pank is not dead!

Artur Baranowski
„Lady Pank zagrało, kelner zgiął się w pół” – tak nieco zmieniając słowa piosenki Tańcz głupia, tańcz, śpiewa Maciej Maleńczuk na LP 1, czyli nagranej od nowa […]

Rzeczy warszawskie inspirują

Artur Baranowski
Dyrekcja Muzeum Warszawy wpadła na świetny pomysł – z wystawy wybrano kilkanaście eksponatów i poproszono czwórkę autorów o napisanie historii z nimi związanych. Miała być […]

Jesteś już libertynem?

Artur Baranowski
Wiele lat temu, a było to w czasach, kiedy religii nie uczono jeszcze w szkolnych salach, mój katecheta mawiał, że pokusy są po to, by […]

Depresja Andy R.

Artur Baranowski
Dziennik to szczególny gatunek literacki. Zawsze jest bardzo osobisty, bywa momentami przegadany, powinien łączyć w sobie wiele form – być trochę esejem, felietonem, bajką i […]

Deutsche nasz, któryś jest w Europie

Artur Baranowski
Stawiam tezę, że gdyby zapytać Europejczyków, gdzie mogłoby być drugie najważniejsze dla nich miejsce, sporo osób wskazałoby stolicę Niemiec. Książka Ewy Wanat Deutsche nasz tylko mnie w […]

Konstytucja jest dla dzieci?

Artur Baranowski
Bajka musi się kończyć morałem. Najczęściej zatem na jej temat wybierany jest istotny problem społeczny, zwykle o wymiarze etycznym, taki jak: prawda, dobro, sprawiedliwość, miłość. […]

Włosy, włosy…

Artur Baranowski
To książka do podziwiania. Bo, chociaż tekstu jest w niej więcej niż ilustracji, to jednak wydawca postawił na stronę wizualną. Nie oznacza to, że treść […]

Pozycja obowiązkowa dla starszych?

Artur Baranowski
Dziś podajemy receptę na to, jak człowieka nieposiadającego dystansu do świata rozrywki zasmucić w półtorej godziny oraz jak zrelaksować drugiego człowieka, który ten dystans posiada. […]

Ekstra moce bez filtra

Artur Baranowski
Antoni Pawlak jest bezlitosny dla bohaterów swojej książki. Miejscami przyznaje nawet, że obiecał komuś, że opisanej historii nigdy nie opowie. Łamie tę obietnicę i odziera […]

Kto jest głuchy?

Artur Baranowski
Od południowych sąsiadów dzielą nas tylko góry, a wszystko układa się u nas i u nich inaczej. Lech, Czech i Rus byli co prawda braćmi, […]

W cieniu tyrana

Artur Baranowski
Mariaż twórców kultury z polityką zwykle kończy się tak samo: ofiarą jest twórca. A w systemach totalitarnych to niemal reguła. Bezwzględność tyranów działa niszcząco na […]

Kiedy zmądrzejemy?

Artur Baranowski

Botaniczny teatr

Artur Baranowski
To nie jest kolejna książka o intymnym życiu roślin, a raczej pasjonująca podróż przez kontynenty połączona z odkrywaniem ciekawostek. Roślinny kabaret napisano stylem, który dziś już trudno […]

Pięćdziesiąt lat temu

Artur Baranowski
To książka, po którą sięgałem z obawą, że okaże się zbiorem oczywistych faktów z jednego roku. Ale kiedy spojrzy się na nazwiska autorów, to oczekuje […]

Rosja zmyślona

Artur Baranowski
Rosja z propagandy uczyniła sztukę. Ale ten rosyjski (wcześniej radziecki) sposób to specyficzny rodzaj manipulowania ludźmi. Najczęściej jest precyzyjny i skuteczny jak skalpel chirurgiczny. Nasi […]

Rewolucja prezydenta

Artur Baranowski
Publikacja Emmanuela Macrona jest klasycznym manifestem politycznym. Prezentacją nie tyle programu wyborczego, ile idei, jaka przyświeca politykowi w jego działaniu. Niemal wszyscy politycy w momencie […]

Pasterki, grzybiarki i prządki

Artur Baranowski
To trzecia książka Maurice’a Meaterlinka, którą raczy nas Wydawnictwo MG w ciągu ostatnich lat. Po Inteligencji kwiatów i Życiu pszczół możemy teraz przeczytać fascynujące Życie mrówek. Autor napisał je prawie […]

Pamiętnik nazisty

Artur Baranowski
Podtytuł Dziennika diabła brzmiący: Alfred Rosenberg, człowiek, który stworzył Hitlera sugeruje, że będziemy mieć do czynienia z opisem ideologa nazizmu. Tymczasem dostajemy znacznie obszerniejsze opracowanie, które zaskakuje szczegółowością […]

O polskim inteligencie

Artur Baranowski
Wojciech Młynarski do końca życia wierzył w polską inteligencję. A dokładniej – w polskiego inteligenta. Dla niego pisał swoje wiersze i teksty piosenek. Mówił o […]

Tajemnicza wyspa zesłańców

Artur Baranowski
O Małgorzacie Szejnert mówi się: „królowa reportażu”. Można rzec nawet: „królowa-matka”, bo pod jej skrzydłami wychowywali się najlepsi dzisiejsi reporterzy średniego pokolenia. Teraz to oni […]

Polska agentka Scully

Artur Baranowski
Książka Zbrodnie prawie doskonałe Izy Michalewicz przyciąga interesującą okładką zapowiadającą kryminalną historię. Jeśli jednak myślicie, że otrzymacie coś niemal identycznego jak czasopismo „Detektyw” kupowane na podróż pociągiem, […]

Fikcja w służbie prawdy

Artur Baranowski
Zbiór opowiadań Savyon Liebrecht niesie olbrzymi ładunek emocji. W każdym z tekstów znajduje się jakaś prawda o człowieku doświadczonym największą tragedią – Shoah. Pamięć Zagłady […]

Jakub przemalarz

Artur Baranowski
Tytułowa Drożdżownia to przystanek kolejowy w Bieżanowie, dziś dzielnicy Krakowa, niegdyś wsi. Mieściła się tam gorzelnia, którą na przełomie XIX i XX wieku właściciel wsi […]

W sklepie Monty Pythona

Artur Baranowski
Życie Adelki. Ubawiłem się przy tej książce. Chwilami nawet tak dobrze jak przy Monty Pythonach. Uwielbiam absurd i groteskę, które tutaj napotykałem na każdej niemal stronie. […]

101 wcieleń SI

Artur Baranowski
Podczas lektury miałem skojarzenia z Odyseją kosmiczną i serią filmów o Terminatorze. A konkretnie – z nieludzkimi (w tym przypadku to określenie pasuje naprawdę dobrze) bohaterami obu […]

Wrócili, ale dokąd?

Artur Baranowski
Książka Krystyny Naszkowskiej Ani tu, ani tam. Marzec ’68 – powroty opowiada o trudnym momencie w naszej historii narodowej: o wygnaniu w 1968 roku z Polski kilkunastu […]

Gdzie jest dom wariatów?

Artur Baranowski
Zapiski z domu wariatów miały się nigdy nie ukazać. Christina Lavant poleciła zniszczyć wszystkie kopie maszynopisu. Nie posłuchała jej tłumaczka tekstu i dzięki temu możemy poznać […]

Ci(cho)sza

Artur Baranowski
Okrzyk: „cisza!” rozlega się w wielu miejscach, kiedy ludzie rozpoczynają pracę. W teatrze, radiu, na planie filmowym. Niekiedy w sali operacyjnej. O zachowanie ciszy nie […]

Gawęda druha Pawła

Artur Baranowski
To taka biografia-bibliografia, czyli życiorys bibliofila albo rewers ze spisu życia. Paweł Dunin-Wąsowicz napisał książkę o książkach, które pojawiły się i wciąż się pojawiają w […]

I wszystko gra

Artur Baranowski
Frank Zappa powiedział kiedyś, że pisanie o muzyce jest jak tańczenie o architekturze. Zmieniłby zdanie, gdyby znał felietony Piotra Wierzbickiego. Publikowała je przed laty „Gazeta […]

Uchwycić ulotne

Artur Baranowski
Kultura Wschodu, którą kojarzymy głównie z Chinami i Japonią, wymaga od mieszkańca Zachodu (mam na myśli krąg kulturowy), który chciałby ją zrozumieć, sporego wysiłku intelektualnego. […]

Duchy w winie

Artur Baranowski
Zmory istnieją. Najbardziej realne są te w naszej wyobraźni. Paradoks? Ależ skąd! Kiedy baliście się bardziej – podczas seansu Koszmaru z ulicy Wiązów czy potem, […]

Ewangelista propagandy

Artur Baranowski
Piotr Rypson napisał książkę o Mieczysławie Bermanie tak, jakby przygotowywał pracę naukową. Można o niej napisać sporo dobrego, bo autor, wicedyrektor Muzeum Narodowego w Warszawie, […]

Lodowa Kacica

Artur Baranowski
Ta powieść sprawia pewien kłopot. Pomysł na fabułę jest odważny, a powód jej napisania – bardzo osobisty. Tytuł może kojarzyć się z czymś zupełnie innym, […]

Nad wodami i lądem

Artur Baranowski
Liście spadają, a mnie przypomniała się książka, którą po raz pierwszy przeczytałem dawno temu podczas wiejskiej kanikuły. Skończyłem akurat etap Karola Maya, Edmunda Niziurskiego i […]

Słowa i przedmioty

Artur Baranowski
To książka zbyt osobista, żeby ją czytać, ale mimo to polecam ją Wam ze względu na wielką moc uleczania bólu po stracie kogoś bliskiego. Wiem, […]

Życie w łyżeczce miodu

Artur Baranowski
„Gdzieś jest, lecz nie wiadomo gdzie, świat, w którym baśń ta dzieje się…” – te słowa rozbrzmiewały w latach osiemdziesiątych minionego stulecia w każdym polskim […]

Nieustająca kontestacja

Artur Baranowski
Nie mogło być dla Polaków lepszego momentu na lekturę tej książki. Kiedy rosną w społeczeństwie emocje i wzbiera fala populizmu, porywając coraz to nowych ludzi, […]

El gran azul

Artur Baranowski
Mamy środek lata. Przypominam to celowo, bo w polskich nadmorskich kurortach zamiast wielkiego błękitu – wielka mokra szarość. Chciałem więc wlać w Was nieco optymizmu, […]

Hitler w domu

Artur Baranowski
Trudno napisać książkę o Adolfie Hitlerze, która wniesie coś nowego do stanu wiedzy o wodzu III Rzeszy Niemieckiej. Kłopot nie polega tylko na tym, że […]

Dwa światła

Artur Baranowski
„Foucault w Warszawie” traktuje o stolicy Polski w latach pięćdziesiątych, o zachodnim zastrzyku odtrutki na stalinizm, którą jednak odrzucono. Dziś można napisać w książce, że […]

Filiżanka filozofii

Artur Baranowski
Odnoszę wrażenie, że pisanie o literaturze japońskiej, a nawet o samej Japonii przychodzi wszystkim z pewnym trudem. W tym kraju wszystko jest tak bardzo odmienne […]

Nie-mowa?

Artur Baranowski
Jednym słowem? To za wiele. Trochę przewrotnie, jeśli zważyć na hasło miesiąca, bohaterowie książki, o której opowiem, nie mówią w ogóle. A mimo to prowadzą […]

O czym myśli siekiernica?

Artur Baranowski
Jeśli lubicie długie zdania złożone napisane w starym stylu z początków XX wieku, to ta książka zachwyci Was tak mocno jak mnie. A jeśli dodam, […]

Komu nasionko?

Artur Baranowski
Debiutem Kamila Bałuka zachwycają się recenzenci i czytelnicy. To bardzo udana książka, co do tego nie ma wątpliwości. Bałuk posiada talent i dobrze, że trafił […]

Im większa rozpacz, tym mniej trzeba słów

Artur Baranowski
Hanna Krall zna wszystkie słowa. Wie, które są już zużyte. Potrafi więc pisać tak, aby wykorzystywać ich jak najmniej. Buduje reportaże jak poeci wiersze lub […]

Czy stara perwersja nie rdzewieje?

Artur Baranowski
W przyszłym roku minie dwadzieścia lat od pierwszego wydania Namiętnika. Sięgnąłem po niego w 1998 roku, bo Manuela Gretkowska wręcz perwersyjnie podrażniła mój mózg swoimi poprzednimi […]

Rudnicki swędzi rozkosznie

Artur Baranowski
„Jeśli mało książek znasz, wychodzi ci to na twarz” – napisał kiedyś Wojciech Młynarski i ten właśnie dwuwiersz przypomniał mi się, kiedy zatapiałem się w […]

Porażka jest pomyłką

Artur Baranowski
Kiedy padają określenia „ład przestrzenny” lub „urbanistyka”, milkną rozmowy i okazuje się, że Polak jednak nie o wszystkim potrafi rozmawiać swobodnie. Bo dla przeciętnego przedstawiciela […]

Śmierć z końcem świata na podniebieniu

Artur Baranowski
Naszym przeznaczeniem jest śmierć. Ta pisana małą literą. Zwyczajna i pospolita, zdarzająca się każdego dnia na całym świecie. Jedyna pewna rzecz, jaka zdarzy się w […]

Siedem śniadań z winem

Artur Baranowski
Eustachy Rylski jest lekiem na polską manierę pisarską spod znaku Masłowskiej czy Kuczoka. Pukając do jego literackiego pokoju, możemy mieć pewność, że znajdziemy tam porządek, […]

(Na)karmić kamień, popijając rieslingiem

Artur Baranowski
Najważniejsza polska nagroda literacka, czyli Nike, trafiła w tym roku do Bronki Nowickiej. Jury dostrzegło jej debiutancki zbiór poematów Nakarmić kamień. Młoda autorka to postać niezwykle […]