Demon ruchu. Stefan Grabiński
Stefan Grabiński, Demon ruchu, Wydawnictwo CM, Warszawa 2023
OPIS:
Stefan Grabiński urodził się 26 lutego 1887 r. w Kamionce Strumiłowej (dziś Kamionka Bużańska) nad Bugiem. Po ukończeniu liceum bernardynów we Lwowie rozpoczął studia na kierunkach filologia polska i klasyczna na tamtejszym Uniwersytecie Jana Kazimierza. Następnie pracował jako nauczyciel języka polskiego (we Lwowie i Przemyślu), dopóki nie zaczął cierpieć na ciężką gruźlicę, która zmusiła go do przejścia na emeryturę. Dużo podróżował, był m.in. w Austrii, we Włoszech i w Rumunii. Po zakończeniu pracy w 1931 r. zamieszkał w miejscowości Brzuchowice pod Lwowem, gdzie mimo wcześniejszych sukcesów literackich popadał w zapomnienie i ruinę. Zmarł w 1936 r. we Lwowie.
Grabiński określany jest jako „polski Lovecraft” lub „polski Poe”, ale to, co głównie go łączy z oboma autorami, to gatunek horror-fantasy oraz najlepiej opanowana forma literacka: opowiadania. Wśród tematów, które przenikają się w jego twórczości, można wymienić: demoniczne uwodzicielki, czarownice, duchy, tajemnicze wiadomości z dolnego świata, sobowtóry, magię, erotykę w połączeniu z motywami religijnymi, różne formy efektów parapsychologicznych, wreszcie fascynację orientalnym mistycyzmem. Jego bohaterowie często angażują się w zawody związane z nauką lub technologią, pracując jako inżynierowie, architekci lub lekarze. Są również w stanie wyrażać się z matematyczną precyzją.
Nasze wydanie zawiera oryginalny zestaw i układ opowiadań z 1922 roku! Wydanie poszerzone o 2 opowiadania, które Stefan Grabiński planował włączyć do kolejnego wydania Demona ruchu.
Spis opowiadań:
Maszynista Grot
Błędny pociąg (legenda kolejowa)
Demon Ruchu
Smoluch
Wieczny pasażer
W przedziale
Sygnały
Ślepy tor
Ultima thule
Głucha przestrzeń
Dziwna stacja (fantazja przyszłości)
Fałszywy alarm
Engramy Szatery
Przypowieść o krecie tunelowym
Format: 130 × 195 mm
Rok wydania: 2023
Okładka: miękka
Liczba stron: 242
Moja opinia:
Grabiński jest swoistym fenomenem na gruncie polskiej literatury. Za życia osiągający umiarkowaną rozpoznawalność literacką, po śmierci zapomniany, a od lat sześćdziesiątych ubiegłego stulecia, czyli od momentu, kiedy literaturoznawca i badacz literatury okresu Młodej Polski i dwudziestolecia międzywojennego Artur Hutnikiewicz wydał obszerną monografię poświęconą właśnie sylwetce twórczej Grabińskiego, sukcesywnie przywracany na karty polskiej historii literatury, w której zajmuje obecnie poczesne miejsce, oraz do świadomości czytelników.
Opowiadania zawarte w niniejszym tomie prezentują doskonałą formę literacką. Grabiński sprawnie lawiruje między tematami metafizyki a techniki i ich wpływem na człowieka. Porusza także kwestię nauki i pseudonauki w kontekście świadomości psychologicznej jednostki. Pyta o granice, do jakiej zdolny jest dotrzeć człowiek w poszukiwaniu esencji wszechświata. Tematyka kolejowa, za czasów Autora będąca wciąż pewnym novum, jest tylko przyczynkiem do znacznie głębszych i o wiele poważniejszych rozważań filozoficzno-historycznych. Polecam wszystkim miłośnikom, nie tylko fantastyki, a w szczególności polskiej, ale przede wszystkim osobom, które szukają odpowiedzi na pytania o to, do czego zmierzał i być może zmierza postęp technologiczny.
Anna Figiel
grudzień 2023
