Diset. Manifest egoisty

Lata mijają, na forum Ślizgu krążą posty, że Diset wciąż czeka na autorskie bity, mimo że zniknął jego Facebookowy fanpejdż, na którym i tak od roku się nie udzielał. Ale to wszystko nieważne, bo nawet gdyby ten raper już niczego nie nagrał albo wrócił i wydał dziesięć kolejnych albumów, to zawsze będzie warto przypomnieć Victorię i Pokój.

A to dlatego, że ta płyta stanowi zapis niezwykłego stanu umysłu – czegoś, co pozwoliłem sobie nazwać manifestem egoisty. Wiem, że to duże słowa jak na album rapowy, ale można się na nim doszukać bardzo gęstej tkanki filozoficznej, nawiązującej do libertarianizmu, lecz podanej niezwykle jasno i klarownie, a także bardzo dobrze napisanej, z dbałością o szczegóły, rymy i gry słowne.

Owa pieczołowitość ujawnia się już w tytule i okładce. Poszerzenie tej myśli znajdujemy w ostatnich wersach utworu Victoria i Pokój:

Chyba że ktoś wejdzie na mój teren

Co nie znaczy, że nie ostrzę sobie kłów

By wziąć jak najwięcej dla siebie

Wierzę w wygraną i rozejm nie jako przeciwieństwo

To nie sprzeczność układać victorię i pokój tą samą ręką

Popłuczyny po Katyniu, powstaniu i wywózkach

I wkurwia mnie, że jesteście marnym cieniem tamtych elit

A ludzie liczą na was zamiast na siebie, nie liczycie się nic, nic

To ja jestem VIP w moim życiu, nie wy, psy

Bez względu na to, lewa czy prawa strona

Przeważa na szali wagi państwowej

Nie chcę, by moje losy były przedmiotem

Sprawy i wagi państwowej

Bez względu na to, lewa czy prawa strona

Przeważa na szali wagi państwowej

Nie wytrzymują ciężaru tego sporu

Sprawy wagi państwowej

Niestety też moje, wybierasz stronę

Automatycznie musisz wejść w konflikt

Echo to niby głos, tłum to niby też jednostki

To nie mój świat, chcę robić swoje i się oderwać

A po aparacie państwa zostaną tylko zdjęcia, zdjęcia

Na szyi oprócz krzyża mogliby mieć nieśmiertelnik

Setki voltów w organizmie, ciągle bez energii

Tylko pioruny wokół głowy, jakby ktoś im podpiął cewkę Tesli

Każdy może być VIP-em w swoim życiu, po cichu liczę

Że paru typów wyciągnie wnioski

I podam rękę każdemu w drabinie niżej

Tych wyżej nie muszę łapać za kostki

Mnie też ukształtowały w tym gnieździe bloki

Ulice, ziomki, ale pora mentalnie wyfrunąć

Nie musisz być ich odbiciem, dorośnij

Podobne wątki poruszono oczywiście również w wielu innych utworach: w otwierającym płytę Profesjonalnym marzycielu TaLLib śpiewa:

I z żalem myślę, że ostatnio nam jakoś nie po drodze, bo chcę inaczej żyć […]

Boli mnie, że zmienić cokolwiek chce jeden na sto […]

Ludzie walczą, nie myślą po co

Ja chcę zmienić, zmienić coś

Wyjść z klatki, zrobić ile się da

I nikt lub jeden ze stu stara się pomóc komukolwiek lub własnemu szczęściu chociażby

Zanim się wykończę zdrowotnie na dobre

Zapiję nerwy lub dam złapać na ciążę

Dziewczyno, żyję snem

Więc nigdzie poza łóżkiem nie będzie ci ze mną dobrze

Ty rzucasz coś, bo praca, życie

Prawdziwi wygrani stracili psychę

Ale dostali w zamian eros

Jak trzeba jestem bli-blisko

Pomogę jak umiem – podejdź przy barze lub skmiń tel

Wiem, jak to jest, gdy wyciągasz rękę z dołu, drugą piszesz czarną listę

Miłość jest odpowiedzią – jej forma tu sporo zmienia

Więc kocham tu kogo trzeba, pierdolę tu kogo trzeba

W życie egoisty nieodłącznie wpisana pozostaje niezależność intelektualna, która pozwala widzieć rzeczywistość taką, jaka jest, a nie taką, jaką ktoś chce nam ją przedstawiać. Ta część manifestu została najbardziej podkreślona w utworze Bill Hicks, powstałym z inspiracji komikiem, który znany był z bezkompromisowego podejścia i ciętego języka (o czym zresztą można się przekonać w licznych cutach, które doskonale komponują się z przekazem Diseta – w szczególności polecam ten, który zaczyna się w okolicy 4:25).

W ostatnich dwóch utworach albumu nie brakuje również czystej ekspresji i jaskrawych emocji (w końcu gorące serce pompuje chłodną krew). Morfina 2 osiąga w tym najwyższy poziom:

Oczywiście płyta nie spotkała się wyłącznie z zachwytem i pozytywnymi recenzjami, bo wtedy sytuacja wyglądałaby inaczej: liczba wyświetleń utworów i nakład albumu byłyby większe, skończyłaby się też trwająca do tej pory względna cisza wokół Diseta. Raperowi zarzucano przede wszystkim dziwne brzmienie i nadużywanie autotune’a, niepotrzebne odloty (takie jak w Interlude) i nudne wałkowanie wątków o wygrywaniu życia. Przypisywano mu też kserowanie, czyli bezwstydne kopiowanie różnych raperów, m.in. Te-Trisa, który gościnnie udziela się w Filmach…, Rasa z Rasmentalismu czy Tego Typa Mesa (a niektórym zbytnio pachniało to również Kanye Westem). Ja uważam te zarzuty za bezpodstawne. Diset wykorzystał pewną formę – zarówno wokalną, jak i muzyczną – i połączył ją z treścią tak charakterystyczną dla niego, że nie da się go z nikim pomylić. Album jest tak skondensowany, tak starannie przemyślany, że nie ma w nim żadnego zbędnego numeru – o czym świadczy choćby to, że wszystkie znalazły się w mojej analizie. Diset po prostu nagrał płytę, która tworzy krystalicznie czysty obraz diamentu z bloków – ostrego na krawędziach, ale błyszczącego w brudzie rzeczywistości hip-hopu i niemożliwego do złamania. A przede wszystkim za wszelką cenę pozostał przy tym wierny samemu sobie, bo przecież nie mam alter ego, jedno robi jak za trzy.

artysta: Diset

label: Aptaun Records

rok wydania: 2013