Co mam zrobić z głową moją, która nie chce myśleć według wzoru?*

Zanim Rafał Księżyk, jeden z czołowych dziennikarzy muzycznych, napisał fenomenalną Dziką rzecz o muzycznej kulturze wczesnych lat 90., przeprowadził m.in. wydany w 2012 roku wywiad rzekę z jednym z najważniejszych artystów na polskiej scenie muzycznej – Robertem Brylewskim. Po pewnym czasie Kryzys w Babilonie stał się książką nie do zdobycia, a jej egzemplarze osiągały duże sumy na aukcjach internetowych. Teraz Wydawnictwo Literackie wyszło naprzeciw oczekiwaniom czytelników i wypuściło w świat drugie wydanie.

Robert Brylewski, zmarły w 2018 roku, jest dzisiaj prawdziwą legendą. W swoim życiu, które w całości poświęcił muzyce, współtworzył wiele ważnych artystycznych przedsięwzięć. Jego główna działalność, skupiająca się wokół zespołów Kryzys, Brygada Kryzys, Izrael czy Armia, jest filarem polskiej muzyki niezależnej. Jako młody mężczyzna zdecydował, że chce tworzyć, być sobie sterem i okrętem. Życiorys Brylewskiego to ciekawa historia muzyka, który przemierzał życie własnymi ścieżkami, a także przecierał szlaki innym.

Jego rodzice tańczyli w Zespole Tańca i Pieśni Śląsk. Dorastając w otoczeniu artystycznej wspólnoty, nauczył się, jak myśleć i żyć w kontekście społeczności, zespołu. To ukształtowało go na całe życie, a wychowawszy się w poczuciu totalnej wolności, postawił wszystko na jedną kartę i został muzykiem. Zaczynał w komunistycznym okresie, bez złudzeń, co do ustroju, który wtedy panował. Codzienność była szara i niesprzyjająca, a władza próbowała kontrolować artystów w każdy możliwy sposób. Zakazy zawsze rodziły bunt, a jak bunt, to i wprowadzający zamieszanie punk. Na takim gruncie powstał zespół Kryzys, który „nuda wygoniła na ulicę miast”.

Brylewski bardzo szybko stał się ważną postacią na scenie muzycznej i stworzył istotne albumy. Z połączenia zespołów Tilt i Kryzys ukształtowała się Brygada Kryzys, która była nierozerwalnie związana z czasem przełomu. Ich debiut Brygada Kryzys uważany jest za przełomowy – utrzymany w stylistyce nowej fali i punk rocka stanowił ważny komentarz do zastanego porządku rzeczywistości. To nie koniec nowatorstwa Brylewskiego. Niedługo później z grupą znajomych stworzyli Izrael, czyli pierwszy zespół reggae w Polsce. Dotychczas nikt się nie porwał na coś tak nieoczywistego w komunistycznym kraju. To prosta, transowa muzyka, skierowana do zwyczajnego człowieka, pełna energii i pewnej dozy naiwności. To nowa jakość duchowa, której dotychczas nikt nie znał. Wspólnie z przyjaciółmi Brylewski nagrał kilka albumów, wyznaczając szlaki dla gatunku.

Najważniejszą formacją, która okazała się szczytowym momentem w jego karierze, był zespół Armia stworzony wraz z Tomaszem Budzyńskim (wcześniej zespół Siekiera). Ich druga płyta Legenda, utrzymana w postpunkowej stylistyce z poetyckimi tekstami, przeszła do kanonu polskiej muzyki rockowej. Brylewski, będący świetnym, wszechstronnym muzykiem, był też jednym z pionierów polskiego rapu i metody samplingu – nagrany wraz z Kelnerem album Tehno Terror  stał się proroczą zapowiedzią boomu muzyki techno.

Kryzys w Babilonie nie jest zwykłą biografią. Na kartach tej książki został nakreślony portret całej generacji muzyków oraz obraz Polski zarówno komunistycznej, jaki i tej w ferworze przemian reformacyjnych. Widziane oczami artysty z długoletnim dorobkiem, który nie jedno w życiu przeszedł, stanowi świetne źródło przemyśleń oraz informacji o polskiej kulturze. To niezwykle szczery, wnikliwy wywiad, obfitujący w anegdoty i ciekawe refleksje Brylewskiego. Burzy on mity, które narosły wobec jego przeszłości i kariery, nie stroniąc od opowieści o narkotykach, rozpadzie małżeństwa, związku córki Sary z dużo starszym Tymonem Tymańskim, trudnych relacjach z innymi muzykami czy śmierci przyjaciół.

Rafał Księżyk nadaje tor rozmowie, pomaga uporządkować liczne projekty, koncerty, a także inne wydarzenia. Z całości wyłania się sylwetka muzyka kompletnego, który bez patosu i w wyważony sposób opowiada historię swojego życia. Kryzys w Babilonie jest niezwykle wartościową pozycją, będącą również zapiskiem dużego kawałka historii polskiego rocka, jak i efemerycznych projektów Falarek, Max i Kelner czy The Users.

* Fragment utworu Moja głowa pochodzący z płyty Tehno Terror duetu Max i Kelner

autorzy: Rafał Księżyk, Robert Brylewski
tytuł: Kryzys w Babilonie. Autobiografia
wydawnictwo: Literackie
wydanie: II
miejsce i data wydania: Kraków 2020
liczba stron: 584
format: 145×205 mm
okładka: twarda